O tym, że warto używać repelentów przekonał się każdy, kto po ugryzieniu przez komara drapał się aż do krwi. Ochrona przed ugryzieniem ma też większe znaczenie, zwłaszcza w krajach tropikalnych gdzie owady te przenoszą groźne choroby, takie jak: malaria, zika, żółtą gorączkę i inne. Najczęściej środki chronią dodatkowo przed ugryzieniami przez kleszcze i zmniejszają ryzyko zachorowania na przenoszone przez nie choroby: boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu.

Na rynku dostępnych jest bardzo wiele preparatów. Najprościej można podzielić je na środki pochodzenia naturalnego (zawierające najczęściej olejki eteryczne) oraz syntetyczne. W tej drugiej grupie najczęściej używane są: DEET, ikarydyna (na opakowaniu można znaleźć inne oznaczenia: Picaridin, Saltidin, KBR 3023) oraz IR 3535. Skupię się na omówieniu tych trzech środków, ponieważ to właśnie one są najczęściej stosowane.

DEET

DEET jest powszechnie stosowany od około 70 lat, ma najszersze spektrum działania i jest uważany za jeden z najbardziej skutecznych preparatów. Nie znaczy to jednak, że po popsikaniu się DEETem komar nas na pewno nie ugryzie. Jego skuteczność wynosi około 30% a czas działania zależy od stężenia. Przy stężeniu 10 i 24% wynosi on odpowiednio 2 i 5 godzin. DEET jest najbardziej toksyczny z podanych związków, może przenikać przez skórę dlatego nie jest zalecany dla kobiet w ciąży*. W stężeniach do 10% można stosować go u dzieci powyżej 6 miesiąca życia. Jednak na wielu dostępnych produktach znajdziemy informację: „od drugiego roku życia”. DEET może działać neurotoksycznie, powodować drgawki zwłaszcza gdy dochodzi do rozpylania dużych ilości w zamkniętych pomieszczeniach.

Ponadto DEET może powodować zmiany skórne, odbarwiać i niszczyć ubrania (zwłaszcza syntetyczne). Jest oleisty i po użyciu zostawia lepką powłokę. Ostatnio nie zaleca się już stosowania go bezpośrednio na skórę tylko na ubranie.

Przykładowe preparaty z DEET (i jego stężenia) dostępne w Polsce to:

DEET za i przeciw

+ najszersze spektrum działania (komary, kleszcze, meszki, muchy końskie, muchy tze-tze i inne)-najlepszy w podróży do krajów tropikalnych.

+ ma długi czas działania

+ jest wodoodporny

+ jest dostępny długo na rynku, więc ma sprawdzony profil działania

+ jest zalecany przez WHO

– może powodować objawy z ośrodkowego układu nerwowego (zwłaszcza u dzieci i przy dużej ekspozycji)

– stosunkowo często powoduje podrażnienia

– ma nieprzyjemny zapach

– niszczy plastik i syntetyczne materiały

– ma oleistą i lepka konsystencję

– nie należy stosować u dzieci i kobiet w ciąży (szczegółowe informacje będą podane na opakowaniu)

United States Environmental Protection Agency (EPA) stworzyła
rekomendacje dotyczące stosowania preparatów z DEET:

• Użyj odpowiedniej ilości preparatu by pokryć wybraną powierzchnię skóry i/lub ubrania
• Repelent nakładamy na odsłoniętą skórę i na ubranie, jednak nie pod ubranie.
• Cienką warstwę repelentu można nanieść na twarz. Nie można jednak rozpylać preparatu bezpośrednio na skórę twarzy. Psikamy na dłonie i rozprowadzamy cienką warstwę na twarz. Następnie myjemy ręce.
• Po użyciu repelentu należy umyć ręce, tak by pozostałość preparatu nie została przeniesiona do jamy ustnej i oczu.
• Nie nanoś repelentu na podrażnioną, zranioną skórę ani na miejsca z wypryskiem.
• Nie używaj repelentów w zamkniętym pomieszczeniu i w niedalekiej odległości od jedzenia.
• Nie nakładaj repelentu na skórę rąk małych dzieci. Najprawdopodobniej przeniosą środek w okolice oczu i ust.
• Częsta ponowna aplikacja preparatu nie jest konieczna.
• Gdy działanie repelentu nie jest już potrzebne należy zmyć produkt przy pomocy mydła ze skóry.
• Gdy stosujemy repelent i krem z filtrem UV, krem nanosimy wcześniej, następnie psikamy się repelentem.

 Ikarydyna

Ikarydyna zyskała popularność ze względu na swoją dużą skuteczność (w przypadku komarów występujących w Polsce) porównywalną do DEET, mniej oleistą formę i długi czas działania (przy stężeniu 10% ok. 5 godzin a przy stężeniu 20% nawet do 10 godzin). Ikarydyna może odbarwiać ubrania materiałowe i skórzane, ale nie niszczy w takim stopniu jak DEET tkanin syntetycznych. Jest też uważana za mniej toksyczną i rzadziej powodującą reakcje alergiczne. Przy stężeniach do 10% można ją stosować u dzieci powyżej 6 miesiąca. Nie przeprowadzono badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania tego prepartu u ciężarnych kobiet.

Przykładowe preparaty z ikarydyną ( i jej stężenia) dostępne w Polsce:

Ikarydyna za i przeciw

+ Ma długi czas działania

+ Można (stężenie do 10%) stosować u dzieci

+ Jest bezzapachowy

+ Ma mniej lepką konsystencję niż DEET

+ Ma szerokie spektrum działania: przeciwko komarom, kleszczom, pszczołom, muchom.

– Może powodować podrażnienia skóry i oczu

– Nie ma badań potwierdzających bezpieczeństwo stosowania w ciąży

IR3535

Środek przeciwko komarom dostępny na rynku od kilkunastu lat, dzięki budowie chemicznej opartej o naturalny związek jest mniej toksyczny niż 2 powyższe preparaty. Przy stężeniu do 12,5% może być stosowany u dzieci powyżej 6 miesiąca życia i kobiet w ciąży.

Przykładowe preparaty z IR3535 dostępne w Polsce:

IR3535 za i przeciw

+ Ma bezpieczniejszy profil niż dwa powyższe repelenty

+ Jest bezzapachowy

+ Może być stosowany u dzieci i kobiet w ciąży

– Mniejsze spektrum działania.

– Zmywa się samą wodą, więc nie nadaje się do warunków tropikalnych o dużej wilgotności

 

 

 

*Jedne badania mówią tak, inne inaczej i ostatecznej wersji nie ma. Gdybym to ja stawała przed wyborem zastosowania go w ciąży to A) w Polsce bym go nie zastosowała B) w obszarach gdzie jest ryzyko zakażenia wirusem Zika bym zastosowała.