Wpis krótki, ale bardzo potrzebny-prawidłowe przyjmowanie preparatów żelaza jest kluczowe dla jego skuteczności.
Często lekarze proszą o włączenie suplementacji żelaza, ponieważ pacjent ma niedokrwistość. Na wizytę w poradni NFZ przydzielił lekarzowi 15 minut na pacjenta, z czego ponad połowę czasu zajmuje uzupełnianie dokumentacji i wypisywanie recept. Nic dziwnego, że nie tłumaczymy niektórych rzeczy, bo zwyczajnie nie mamy na to czasu. Pomijamy te rzeczy, które pacjent może samodzielnie sprawdzić np. w ulotce dołączonej do leku.
Kiedy zalecamy przyjmowanie żelaza?
Gdy w morfologii krwi wartości hemoglobiny i erytrocytów są obniżone i dodatkowo wskaźnik wielkości krwinki MCV jest mniejszy niż 80 (lub poniżej normy w danym laboratorium). Niedokrwistość z niedoboru żelaza jest najczęstszą postacią niedokrwistości. Może być spowodowana nadmierną utratą krwi (krwawienia z przewodu pokarmowego, dróg rodnych, po zabiegach operacyjnych), upośledzonym wchłanianiem (np. w zapaleniu żołądka wywołanego przez Helicobacter pylori, po wycięciu jelita), dietą (np. wegańska) oraz fizjologicznie w czasie ciąży.
Jakie objawy towarzyszą niedokrwistości?
Zmęczenie, bladość skóry i błon śluzowych, zawroty głowy, uczucie kołatania serca i duszność. Po dłuższym czasie pojawiają się dodatkowe objawy: wypadanie włosów, łamliwość paznokci, suchość skóry, wygładzenie języka.
Zanim włączymy suplementacje koniecznie trzeba ustalić przyczynę niedokrwistości. Koniecznie może okazać się wykonanie gastroskopii, kolonoskopii, zbadanie kału i moczu. Samo usunięcie przyczyny leczy niedokrwistość a suplementacja tylko przyspiesza ten proces.
Jak przyjmować preparaty żelaza?
O naturalnych źródłach żelaza nie będę się rozpisywać. Lepiej wchłanialne jest to pochodzenia zwierzęcego (np. czerwone mięso, żółtko jaj) niż roślinnego (rośliny strączkowe, orzechy). A jak przyjmować preparaty zawierające żelazo? Najlepiej na pusty żołądek i popić wodą albo sokiem pomarańczowym. Kwas askorbinowy (czyli witamina C) zwiększa wchłanianie żelaza. Tymczasem fosforany i fityniany zawarte w pokarmach (orzechy, kasza) czy taniny (kawa, herbata, kakao) a także nabiał zmniejszają jego wchłanianie. Po zjedzeniu żelaza należy odczekać chociaż 30 min przed przyjęciem innych leków i śniadania. Jeśli to możliwe należy też odczekać z przyjęciem inhibitorów pompy protonowej (tzw. osłona na żołądek- np. pantoprazol). Do częstych działań niepożądanych należy ból brzucha. Warto w takim wypadku zmienić preparat na inny dostępny na rynku. Często występują także nudności, wymioty oraz biegunka. Do normalnych objawów jakie występują w trakcie leczenia żelazem należą smoliste stolce, czyli czarna jak smoła kupa.
Ile czasu należy przyjmować żelazo?
Terapia często trwa do 3 miesięcy, ale po tygodniu należy ponownie wykonać morfologię i poziom żelaza by stwierdzić czy suplementacja jest wystarczająca.